Author of the Month: Eugene Evasco Part 2

Bago pa humaba ang pasasalamat na ito, nais kong ibahagi ang pagkakasulat ng kuwentong "Rizaldy." Hinamon ako noon ng mga kasamang guro na sumulat ng kuwentong naiiba sa hulma ng Kanluran. Tunay, unibersal naman ang pagkabata. Lahat ng lipunan ay may kinikilalang yugto ng pagkabata, ngunit magkakaiba ang kultura't tradisyon upang kilalanin, ipagdiwang, at pausbungin ito. Ang hamon nila: Bakit hindi ako sumulat ng kuwento kaugnay sa pagmamahal sa bansa at pagpapahalaga sa pagka-Pilipino?

Produkto rin ang kuwentong Rizaldy ng halos isanlibong aklat pambata na nabasa ko noong taong 2010 upang muli’t muling makilala ang anyo ng kuwento para sa picture book. Proyekto ko ang pagbabasang ito pagkaraang mapanood ng "Julie & Julia" na may 500 recipe na kailangang matupad sa isang taon sa maliit niyang apartment. Buhat sa paglangoy sa karagatan ng mga aklat, naisip ko, paano maiiba ang isang kuwento na may tatak-Filipino?

Paano ako makatutulong upang maiipakilala ang isang bayani? Halimbawa ay ang kaso ng aking pamangkin. Sa mura niyang gulang, kaybilis niyang makilala ang mga mascot at logo ng fastfood. Mula sa malayo, alam na niyang tukuyin ang pulang higanteng bubuyog, ang tila-masayahing payasong naka-dilaw at pula, at ang batang babaeng naka-pigtail ang pulang buhok. Kung lilikha ako ng eksperimento sa mga bata, at ipapakita’t ipapakilala ang mga larawan ng mascot, bayani ng bansa, at mga popular na tauhan sa panitikan, hindi na ako magugulantang sa magiging resulta.


Ito ang agenda ko sa pagsulat noon pa man—ang ipakilala ang mga bayani ng epiko, mito, alamat, at ngayon: ang pambansang bayani ng bansa.

Likas na sa mga Pilipino ang maglaan ng tatak at kuwento sa pangalan. Tulad ko, ipinangalan sa chess grandmaster na si Eugene Torre. Ilang kakilala kong bata noon, may pangalang John Paul sa pagbisita ng Santo Papa sa bansa noong 1981. Ang mga kaibigan kong guro’t anak ng manunulat ay may malilikhaing pangalan: Haraya, Mithi, Patnubay, Tala, Alon, Laya, Tagumpay, Daniw, Daan, Sanyata, Sining. Ang mga pinsan ko'y nagkaroon ng kakaibang pangalan dahil sa pagsasama ng pangalan ng kanyang magulang.

Ngunit ang pinakainspirasyon sa kuwento ay ang aking kaklase sa kolehiyo na may pangalang Rizaldy. Kakaibang pangalan. Binusisi namin namin ang kasaysayan nito at napag-alamang ipinanganak siya sa Dec. 30, Rizal Day. Sa aking pananaliksik, nalaman kong marami pa siyang kapangala: isang artista (Jose Rizaldy Zshornack), basketball player, manunulat, guro, at ayoko sa sanang banggitin ang kontrobersiyal na gobernador sa Maguindanao. Isang search sa facebook: maraming lilitaw na Rizaldy, mga Pilipinong ikinabit ang pangalan kay Jose Rizal, ang dahilan kung bakit tayo magkakasama ngayong umaga.

Sa pagtatapos, mag-iiwan sana ng isang hamon. Tulad ni Rizaldy, nawa'y ikarangal natin hindi lamang ang pangalan na ibinigay sa atin ng ating mga magulang o ang pangalan na nais nating ipamana sa magiging anak. Higit pa rito, sana'y ikarangal natin ang pagkabayani ni Rizal, ang giting ng ating mga ninuno, ang identidad ng ating bansa, at ang ating lahi bilang Pilipino.

Maraming salamat at maligayang araw ng mga aklat pambata!

Rizal and the 2011 NCBD

And so the 2011 National Children's Book Day came to pass. Every year, it brings forth new insights and old delights. Listening to Prof. Ambeth R. Ocampo last Tuesday, 19 July 2011 at the UST Museum affirmed what a friend told me so many years ago. This country needs historians who tell stories.

Prof. Ocampo prepared an impressive keynote, a lecture really, on Rizal. Indeed, he has spent a great investment studying about Rizal. His keynote-lecture is the longest in PBBY-NCBD history I have heard yet. Here are some of the insights I gathered from his keynote-lecture --

a. Rizal read and translated stories, folktales really, for his family especially his nephews and nieces. He did not create new stories for them but translated five folktales from the collection of Hans Christian Andersen. I could only remember three of the five titles Prof. Ocampo mentioned: The Little Match Girl; The Fir Tree; and The Ugly Duckling. Rizal also translated William Tell on top of these. It is obvious that his choice of stories reflect the values he wanted his family and country men to know and live out. This prompted me to think about the themes of the stories I choose and tell for my children, friends, family and community members.

b. Rizal was a teacher and he dreamed of setting up a school in Dapitan. He was a hopeful man, keeping in mind his vision despite the imminent possibility of execution.

c. Rizal believed in fraternities and initiations as a test of mental stamina and strength of character. In Dapitan, Rizal conducted classes for youngsters. He would walk a new student through the forest, leave him there and have the older students spook the newbie. The later would run back to safety only to discover a welcome party awaiting him.

There are still five more months to go till December 2011 and the whole nation will culminate Rizal's 150th birth year in a myriad of homages. I have ticked a number of Rizal events in my list. To mention a few, there's the Mercato Rizal of PBBY where everything Rizal related will be sold. This will open mid-August and I will post updates in the blog.

On the same day, Eugene Evasco and Yasmin Doctor were awarded the Salanga and Alacala respectively. Eighty new children's books were presented and launched. The UST was a gracious host and CCP provided good food. Friends from KUTING, Ang INK and Alitaptap came as well as comrades in literacy advocacy. The most surprising for me was to have met a former co-teacher and godmother of my eldest, Becky Santos-Gerodias, now a published author of LG and M Publishing House. Congrats, Teacher Becky!

Indeed it was an NCBD peppered with new insights and flavored with old delights. Until next year! Maligayang Araw ng Panitikang Pambata!

Author of the Month: Eugene Evasco Part 1

Eugene Evasco shares with us his "acceptance" speech for the Salanga Prize awarded to him last 19 July 2010 at the UST Museum during the 28th National Children's Book Day. Written in Filipino, Mr. Evasco emphasizes his motives and agenda in writing for children. This is his second Salanga Prize having won in 1998 for his story, Federico, a story about a boy with Down Syndrome.

Magandang umaga at pagbati sa ating lahat—sa mga ilustrador, tagapaglimbag, kapwa manunulat, guro, tagapagsalaysay.

Lubos akong nagagalak sa pagdiriwang at sa pagkilalang ito sa larangan ng aklat pambata. Nakagagalak dahil karangalan ang makatanggap ng premyo mula sa mga tunay na tagapagtaguyod ng panitikang pambata. Pagkaraan ng 14 na taon, muli na naman akong naparangalan ng Salanga Writer's Prize. Medyo matagal-tagal na paghihintay, pero isang kaiga-igayang paghihintay.

Kung totoong tao si Federico, ang karakter na may Down’s Syndrome sa kauna-unahan kong aklat, siya'y isa nang clerk sa post office, naghahardin, nagpipinta, volunteer sa pangangalaga ng ligaw na pusa't aso, at nagagalak sa pag-aaral ng internet. Sa palagay ko, magiging kaibigan niya si Rizaldy, isang batang nais kilalanin ang katukayong bayani at ang diwa ng pagkabansa.

Ngayong umaga, nais kong pasalamatan ang PBBY, na unang kumilala sa aking panulat. Ang pagkilala na nagsimula pa noong 1996 ang nagsilbing hudyat, pahiwatig, at motibasyon sa kung ano ang aking magiging karera pagkatapos ng kolehiyo. Ngayo'y nagtuturo na ako ng pagsusulat, nakapaglathala na ng mga aklat, kolektor at mag-aaral ng mga aklat pambata sa Pilipinas at ng daigdig.

Maraming salamat sa pagtukoy ng landas na aking tatahakin.

Nais ko ring pasalamatan ang mga tagapaglathala ng mga aklat pambata na bumubuhay sa mga tekstong aagapay sa pag-unlad ng kabataan. Ang pagdami ng mga publisher at ang pagbabagong-bihis ng aklat mula pa noong 1996 ay indikasyon sa makabuluhang pamumuhunan sa kabataan at sa pagbabasa.